مقایسه‌ی آماری مهاجرت در سراسر دنیا و ایران

از دیرباز، یکی از انتخاب‌های بشر برای داشتن شرایط بهتر کار، زندگی و تحصیل، جابه جایی و مهاجرت بوده و این امر در صدر اسلام هم، برای اشاعه‌ی این دین توحیدی از منظر نبی مکرم اسلام (ص) حائز اهمیت بوده است و در دوره‌های مختلف تاریخی انواع مختلف اجتماعی، سیاسی، امنیتی، علمی، فرهنگی، دینی و اقتصادی آن به مراتب تجربه شده است. بنابراین می‌توان گفت: امر مهاجرت، امری کاملا طبیعی است که در دنیای امروز به دلایل مختلف به صورت خواسته یا ناخواسته و اجباری اتفاق می‌افتد؛ به طوری که فرد از کشور خود به کشوری دیگر جهت سکونت و ادامه‌ی زندگی به دلایلی مختلف با رعایت قوانین کشور مهاجر پذیر وارد شده و سکنی می‌گزیند. در این مقاله به بررسی و مقایسه ی آمار مهاجرت از ایران با سایر کشورها می پردازیم.

لازم به ذکر است که با توجه به آمار دریافتی از منابع معتبر، بیش از ۹۰ درصد مهاجرت‌های جهان «اختیاری» بوده و ده درصد باقیمانده که مهاجرتشان اجباری و ناخواسته می‌باشد، با دلایلی همچون مشکلات عدیده‌ای مانند کرونا، خشونت فردی و گروهی، تروریسم، داعش، جنگ‌های قبیله‌ای و شبه دینی، نابودی طبیعت به دست بشر بدلیل تصاعد بیش از حد گازهای گل خانه‌ای، فقر و نابرابری و توسعه نامتوازن و… صورت می‌پذیرد.

در همین راستا با استناد به آمارهای جهانی و اطلاعات منابعی از سازمان ملل متحد و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFBA) می‌توان آمار مهاجرین کل دنیا را بیش از 260 میلیون نفر عنوان نمود که از این میزان حدود ۹۱ درصد مهاجرت‌ها، اختیاری و خودخواسته و حدود ۹ درصد را مهاجرت‌ها‌ی اجباری یا پناه‌جویی شامل می‌شود که در این بین بیش از ۳۰ درصد مهاجران در سطح بین‌المللی را کسانی تشکیل می‌دهند که از مهارت‌های بالا و تحصیلات دانشگاهی برخوردارند که با هدف تحصیلات، کسب زندگی و شرایط بهتر از کشور خود به کشوری دیگر مهاجرت می‌کنند و براساس آخرین آمارها، میل به مهاجرت در حدود ۱۵ درصد مردم دنیا وجود دارد.

آمار مهاجرت از ایران:

در این بین طبق نظرسنجی صورت گرفته توسط مؤسسه نظرسنجی گالوپ و همچنین بنا بر آمار ارائه شده از سوی کارشناس تحولات جمعیت ایران و جهان می‌توان گفت که تا نیمه دوم سال 1400از جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران، قریب به چهار میلیون نفر مهاجرت از کشور را اختیار نمودند و طبق نظر سنجی گالوپ، کشور ایران با توجه به تعداد بزرگسالانی که میل به مهاجرت دارند در مرتبه‌ی هفتم دنیا قرار گرفته است که به نسبت تعداد کل جمعیت کشور‌ها می‌توان گفت که ایران در بین ۲۰ کشور اول دنیا نیز قرار نخواهد داشت.

طبق اطلاعات ارائه شده توسط سالنامه مهاجرتی ایران، کشورهایی که در دنیا دارای بیشترین جمعیت ایرانی می‌باشند شامل کشورهای امارات متحده عربی، ایالات متحده آمریکا، کانادا، آلمان، انگلستان، ترکیه، سوئد، استرالیا، کویت، هلند، قطر، فرانسه، نروژ، اتریش، دانمارک، ایتالیا، عراق، سوئیس و بلژیک است که بیشتر این افراد تحصیل‌ کرده و متخصص‌ و نخبه بوده و در واقع می‌توان گفت که 96 درصد از این افراد ایرانی شاغل در کشورهای خارجی، در مشاغلی مشغول به کارند که به سطح مهارت متوسط و بالا نیاز دارند.

بررسی و مقایسه آمار مهاجرت از ایران با سایر کشورها

از طرفی دانشجویان ایرانی، پنج مقصد اصلی را که برای مهاجرت و ادامه‌ی تحصیل انتخاب می‌کنند شامل کشورهای آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا می‌باشد که از بین این پنج کشور، آمریکا اولین مقصد دانشجویان ایرانی و ترکیه دومین مقصد این اقشار از جامعه‌ی ایرانی می‌باشند. که در این بین از علل انتخاب کشور ترکیه توسط دانشجویان و همچنین سایر افراد جامعه‌ی ایرانی برای مهاجرت می‌توان به هم‌جواری و نزدیکی فرهنگی، لغو ویزا میان دو کشور، زبان ترکی، موقعیت و بورسیه‌های تحصیلی در دانشگاه‌های ترکیه اشاره نمود.

مشکلات دریافت اقامت:

اما مهاجرت به هر کشوری و تحت هر عنوانی دستخوش قوانین سخت مهاجرت کشورهای مختلف مهاجرپذیر می‌باشد که این قوانین بنا به مسائل روز و سیاست‌های  کلی هر کشور تغییرپذیر بوده که در نتیجه سختی‌هایی را برای افراد به خصوص افراد دارای اقامت موقت جهت تمدید اقامت ایجاد می‌کند.

از جمله‌ی این کشورها که مهاجران ایرانی توریستی دارای اقامت موقت قابل توجهی را در خود جای داده، کشور ترکیه است. ترکیه نیز همچون سایر کشورهای مهاجرپذیر برای دادن اقامت‌های موقت و دائمی به مهاجران خود از قوانینی تبعیت می‌کند که برخی از این قوانین و روش‌ها، دریافت اقامت از این کشور را برای افراد ایرانی و سایر مهاجران دنیا که متقاضی اقامت در این کشور هستند را سخت نموده است اما به طور کل چند روش برای دریافت اقامت موقت و دائم در ترکیه وجود دارد که اقامت توریستی، تحصیل ، کار، سرمایه گذاری، پناهندگی، ازدواج و تولد و نهایتا اقامت با خرید ملک در استانبول از جمله‌ی این موارد هستند که اقامت ترکیه با خرید ملک برای افرادی که سایر شرایط را ندارند، از آسان‌ترین روش‌ها برای دریافت اقامت دائم در ترکیه می‌باشد که آن نیز باید با آکاهی کامل از بازار مسکن در ترکیه و زیر نظر شرکت‌های معتبر مهاجرتی مورد تایید ایران و کشور ترکیه صورت بپذیرد تا خدای ناکرده شهروندان ایرانی گرفتار افراد سودجو نشوند و سرمایه‌ی آن‌ها دستخوش ضرر و زیان در بازار مسکن ترکیه نشود.

با همه‌ی این ملاحظات می‌توان گفت که اخیرا مشکلاتی برای تمدید اقامت ایرانیان دارای اقامت‌های محدود که مقیم ترکیه هستند نیز پیش آمده است. این مشکل از آنجا رقم خورد که از سال 2019 قانون اتباع خارجی و حفاظت بین‌المللی در ارتباط با نحوه اخذ و تمدید اقامت موقت توریستی در ترکیه تغییر یافت به طوری که جز برای شهروندان کشورهای عضو سازمان همکاری توسعه و اقتصادی، اتحادیه اروپا، روسیه و چین برای شهروندان سایر کشورها از یکم ژانویه 2020 بیش از یک سال تمدید نشود. دولت ترکیه این محدودیت‌ که شامل شهروندان ایرانی هم می‌شد را بنا به دلیل آغاز شیوع جهانی ویروس کرونا و بسته شدن مرزهای زمینی و هوایی معلق کرد. در اوایل فروردین1401 معاون وزیر کشور ترکیه در نشستی با اصحاب رسانه اعلام کرد که در دوره جدید، محدودیت‌هایی در رابطه با نحوه اخذ اقامت موقت توریستی آغاز خواهد شد که به معنی محدود شدن صدور و تمدید اقامت‌های توریستی در این کشور می‌باشد به طوری که طبق قوانین جدید،90 درصد از تقاضا‌های تمدید اقامت توریستی در کشور ترکیه پذیرفته نمی‌شوند و این در حالی است که بیش از 80 هزار ایرانی با اقامت توریستی در ترکیه زندگی می‌کنند.

بررسی و مقایسه آمار مهاجرت از ایران با سایر کشورها

بر اساس قوانین اقامتی در ترکیه، اقامت توریستی یکی از 14 نوع اقامت موقت در این کشور است و طبق قوانین جدید اقامتی ترکیه، اخذ اقامت بیشتر توسط توریستی که به پایان بازدید خود از کشور ترکیه رسیده منوط به اثبات حضور فرد به نفع خود او و دولت ترکیه می‌باشد. این امر جز از راه‌ها و  اهداف آموزشی و سرمایه‌گذاری که بتواند اقامت کاری، تحصیلی و ملکی داشته باشد، عبور نخواهد نمود. در غیر اینصورت، صدور اقامت‌های توریستی بیش از 6 ماه نبوده و اقامت‌های قبلی هم قابل تمدید نخواهد بود.

توصیه‌ی دولت ترکیه برای دارندگان و متقاضیان اقامت موقت توریستی خریداری، اشتغال به تحصیل، ثبت شرکت، سلامتی جهت گرفتن اقامت می‌باشد که برای راهنمایی بیشتر در این زمینه متقاضیان اقامت می‌توانند به شرکت‌های معتبر مهاجرت که در این زمینه فعالیت می‌کنند، مراجعه نموده و مشکلات خود را حل نمایند.

همین مشکلات می‌تواند در سایر کشورهای مهاجرپذیر نیز وجود داشته باشد که افراد متقاضی مهاجرت و اقامت باید قبل از انتخاب کشورها برای مهاجرت آن‌ها را لحاظ نموده، حتما با قوانین مهاجرت آن کشور آشنا شده تا راحت‌تر بتوانند تصمیم بگیرند و برای ادامه‌ی روال کار اقامت خود دچار مشکل نشوند.